Rosja carów
Tyt. oryg.: "Russia under the old regime ".
Pierwsza część trylogii Richarda Pipesa, poświęconej historii Rosji, obok "Rewolucji rosyjskiej" i "Rosji bolszewików". W "Rosji carów" autor przedstawia rozwój państwa rosyjskiego od jego początków w IX wieku do końca XIX wieku. Znakomite studium o władzy, własności i społeczeństwie.
| Odpowiedzialność: | Richard Pipes ; przekł. [z ang.] Władysław Jeżewski. |
| Hasła: | Rosja - historia |
| Adres wydawniczy: | Warszawa : Magnum, 2012. |
| Opis fizyczny: | XVIII, 355 s., [16] s. tabl. : il. ; 24 cm. |
| Uwagi: | Indeks. |
| Skocz do: | Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki |
| Dodaj recenzje, komentarz |
- Rozdział 1. Środowisko geograficzne i jego znaczenie
- 1. Warunki naturalne: roślinność, gleby, klimat, opady i rzeki
- 2. Wpływ północnego położenia Rosji na jej gospodarkę
- Krótki okres wegetacji
- Liche plony
- Brak rynków zbytu
- Niedochodowość rolnictwa
- Zajęcia uboczne (promysły)
- 3. Wpływ na ruch ludności
- 4. Wpływ na życie społeczne
- Wielka rodzina
- Gmina chłopska (obszczina)
- 5. Wpływ na ustrój polityczny
- Niezgodność środków i celów
- Ustrój „patrymonialny" jako rozwiązanie
- CZĘŚĆ I. PAŁSTWO
- Rozdział 2. Geneza państwa patrymonialnego w Rosji
- 1. Osadnictwo słowiańskie na ziemiach rosyjskich
- 2. Państwo normańskie (kijowskie)
- Handlowy charakter tego państwa
- System dziedziczenia
- Asymilacja Normanów (Waregów)
- Pochodzenie nazwy Ruś-Rosja
- Dziedzictwo normańskie
- 3. Rozpad państwa kijowskiego
- Siły odśrodkowe
- Północny zachód: Nowogród
- Litwa i Polska
- 4. Księstwo dzielnicowe (patrymonialne) na północnym wschodzie
- Osadnictwo w międzyrzeczu Wołga-Oka
- Nowe orientacje polityczne
- Księstwo dzielnicowe jako własność
- Domena księcia
- Administracja książęca wewnętrzna i zewnętrzna
- Bojarzy i ziemie bojarskie
- „Czarna ziemia"
- 5. Feudalizm na Rusi dzielnicowej
- Decentralizacja polityczna
- System wasalny
- Warunkowa dzierżawa ziemi
- Skutki polityczne braku tradycji feudalnej na Rusi
- 6. Podbój mongolski
- Najazd
- Charakter władzy mongolskiej i jej wpływ na politykę Rusi
- Rozdział 3. Triumf ustroju patrymonialnego
- 1. Wzrost znaczenia Moskwy
- Jedynowładztwo i samowładztwo
- Wielkie Księstwo Włodzimierskie i ród Aleksandra Newskiego
- Iwan I Kalita
- Dziedziczenie na zasadzie primogenitury
- 2. Księstwo patrymonialne
- Różnica między dominium a imperium
- Dominialne pochodzenie administracji rosyjskiej
- Brak rozróżnienia między dobrami państwa a Korony
- 3. Upolitycznienie władców patrymonialnych Moskwy
- Rozpad Złotej Ordy i upadek Bizancjum
- Mongolsko-tatarskie źródła rosyjskiej idei władzy królewskiej
- Gosudar` jako suweren
- 4. Ekspansja Moskwy
- Jej skutki psychologiczne
- Podbój Nowogrodu przez Iwana III
- Późniejsze nabytki
- Rozdział 4. Anatomia ustroju patrymonialnego
- 1. Ludzie służebni i gmin
- 2. Stan służebny
- Bojarzy tracą prawo do swobodnego opuszczania służby
- Miestniczestwo jako ostatnia broń bojarów
- Awans społeczny dworian
- Opricznina
- Warunki i formy służby
- 3. Gmin
- Tiagło
- Poddaństwo: powstanie i rozwój
- 4. Administracja: Duma, Sobór, biurokracja
- 5. Mechanizm nadzoru i represji
- Donoszenie jako obywatelski obowiązek
- Zamknięcie granic
- Rozdział 5. Częściowy demontaż państwa patrymonialnego
- 1. Kryzys ustroju patrymonialnego
- 2. Reformy wojskowe Piotra I
- Wady starej armii
- Stworzenie armii regularnej
- Sytuacja gminu: podatek pogłÃ³wny i pobór do wojska
- Sytuacja ludzi służebnych: obowiązkowa edukacja i tabela rang
- 3. Budowa Petersburga
- 4. Idea „dobra publicznego" i jej konsekwencje
- 5. Powstanie policji politycznej za panowania Piotra I
- 6. Zniesienie obowiązku służby państwowej dworian
- 7. Biurokracja wyzwala się spod nadzoru Korony
- 8. Dwoistość ustrojowa Rosji po 1762 roku
- CZĘŚĆ II. SPOŁECZEŁSTWO
- Rozdział 6. Chłopstwo
- 1. Życie codzienne chłopów
- 2. Rozwarstwienie społeczne
- Chłopi prywatni i państwowi
- Chłopi czynszowi i pańszczyźniani
- 3. Położenie rosyjskich chłopów poddanych
- 4. Wpływ poddaństwa na mentalność chłopów
- 5. Pewne cechy mentalności chłopskiej
- 6. Poglądy polityczne muzyka
- 7. Ustawa o zniesieniu poddaństwa z 1861 roku
- Przyczyny zniesienia poddaństwa
- Przepisy ustawy z 19 lutego 1861 roku
- Mankamenty ustawy
- 8. Kryzys agrarny na przełomie stuleci
- Rozdział 7. Dworianstwo
- 1. Rozproszenie majątków ziemskich i szybki obrót nimi
- 2. Zubożenie dworian
- Ubóstwo zwykłych dworian i brak primogenitury jako jego głÃ³wna przyczyna
- Rozkład procentowy właścicieli chłopów
- 3. Poddaństwo jako przyczyna zależności dworianstwa od Korony
- 4. Brak ducha stanowego i instytucji stanowych
- 5. Polityczna bierność dworianstwa
- 6. Poglądy polityczne
- Wielkich panów
- Grupy średniozamożnej („ziemian")
- 7. Upadek dworianstwa po 1861 roku
- Rozdział 8. Państwo bez burżuazji
- 1. Obrotność handlowa i przemysłowa Rosjan
- 2. Monarchia moskiewska monopolizuje handel i przemysł
- Dobra królewskie
- Kupcy krajowi (gosti) i cudzoziemcy w służbie Korony
- 3. Rosyjskie instytucje miejskie
- Miasto typu zachodniego
- Miasta moskiewskie jako mikrokosmos rosyjskiego społeczeństwa
- 4. Moskiewska klasa kupiecka
- Cechy lewantyńskie
- Gospodarka przedkapitalistyczna
- 5. Zmiana nastawienia rządu do kupców pod koniec XVII i w XVIII wieku: polityka Piotra I
- 6. Polityka Katarzyny II
- Zniesienie ograniczeń nałożonych na handel i przemysł
- Wpływ tych posunięć na położenie dworian
- Pojawienie się chłopów przedsiębiorców
- 7. Nowa polityka w stosunku do miast
- 8. Kupiec w imperialnej Rosji
- 9. Ekonomiczna i polityczna bierność kupców rosyjskich
- Rozdział 9. Kościół w służbie państwa
- 1. Estetyczne i duchowe aspekty prawosławia
- 2. Prawosławie i państwo: harmonia jako ideał
- 3. Złoty wiek Kościoła rosyjskiego (XIII-XV wiek)
- Rozwój życia zakonnego
- Wpływ na duchowieństwo
- Spór o klasztorną własność ziemską
- 4. Kościół twórcą autokratycznej i imperialnej ideologii władców moskiewskich
- 5. Schizma
- Jej geneza i aspekty polityczne
- Dysydenci: starowiercy i sekciarze
- 6. Podporządkowanie Kościoła państwu w XVIII wieku
- Działalność Piotra I
- Sekularyzacja ziemi kościelnej za Katarzyny II
- 6. Narastająca izolacja Kościoła i duchowieństwa
- CZĘŚĆ III. INTELIGENCJA PRZECIWKO PAŁSTWU
- Rozdział 10. Inteligencja
- 1. Niezdolność „grup interesu" do ograniczenia rosyjskiego samowładztwa
- 2. „Inteligencja": geneza i znaczenie terminu
- 3. Pojawienie się opinii publicznej za panowania Katarzyny II
- Antecedencje
- Wkład carycy
- Nowikow
- Radiszczew
- Dekabryści
- 4. Pokolenie idealistów
- Wpływ niemieckiego idealizmu na inteligencję rosyjską
- Skutki psychologiczne
- 5. Cechy społeczne oraz instytucjonalne inteligencji
- Napływ ludzi z gminu po 1855 roku
- Salony, uniwersytety, kółka, pisma i ziemstwa
- 6. Spór słowianofilów z okcydentalistami
- Czaadajew rozpoczyna dyskusję
- Teoria słowianofilstwa
- Okcydentaliści
- 7. Krystalizacja opinii publicznej w latach 60. XIX wieku
- 8. Nowy radykalizm
- Jego zachodnie źródła
- Nihilizm
- Historyczna rola inteligencji według niej samej
- Taktyka socjalistów-rewolucjonistów w latach 1860-1880
- Dezorientacja obozu liberalnego
- 9. Konserwatyzm
- Konserwatywna analiza nihilizmu
- Potrzeba ponownego odkrycia utraconych korzeni
- Zapatrywania polityczne
- 10. Konflikt między radykałami, intelektualistami i pisarzami
- Estetyka utylitarystyczna
- Spory wokół Puszkina
- Pisarze nie ulegają propagandzie
- Dalekosiężne skutki konfliktu
- Rozdział 11. W stronę państwa policyjnego
- 1. Biurokracja rosyjska
- Względny niedobór kadr
- Korupcja jako naturalna cecha rosyjskiego systemu administracyjnego
- Niskie płace urzędników
- Hierarchiczność
- Przepaść między biurokracją centralną a prowincjonalną
- 2. Późny i słaby rozwój praworządności
- 3. Ewolucja przepisów dotyczących działalności wywrotowej
- Brak odpowiednich przepisów przed 1825 rokiem
- Utworzenie policji politycznej (III Oddział)
- Przepisy o cenzurze z 1826 roku
- Określenie przestępstw przeciwko państwu i kar za nie przewidzianych
- Inteligencja torpeduje wysiłki władz na rzecz poprawy wymiaru sprawiedliwości w sprawach politycznych po 1864 roku
- 4. Walka władz z terroryzmem rewolucyjnym
- Radykałowie sięgają po terror
- Władze stosują zbyt drastyczne środki i kładą podwaliny pod państwo policyjne w Rosji
- Środki bezpieczeństwa w latach 1878-1880
- Utworzenie Departamentu Policji Państwowej (1880)
- Jego wyjątkowy charakter
- 5. Fiasko starań na rzecz reformy politycznej
- 6. „Tymczasowa ustawa" z 14 sierpnia 1881 roku
- 7. Ingerencja policji w codzienne życie Rosjan
- 8. Zesłanie i katorga
- 9. Podsumowanie instytucji policyjnych w Rosji na początku lat 80
- 10. Zubatow i zapowiedź totalitaryzmu
- 11. Rosja imperialna jako niedoskonałe państwo policyjne
- Własność prywatna
- Podróże zagraniczne
- Bariery kulturalne
- 12. Uprawnienia policji podmywają fundamenty dawnego ustroju
- 13. Uwagi końcowe
- Przypisy
- Chronologiczny przegląd wydarzeń
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)
Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki:
